• Gasten geven ons een 9.4/10
  • 230 hectare rust & ruimte
  • Puur natuur

Herstel ‘watermolenlandschap’

In het Renkums beekdal wordt het ‘watermolenlandschap’ beetje bij beetje hersteld. De watermolen draait. En niet op een elektromotor, wat ook kan, maar op water. Het water in de Quadenoordse Molenbeek stroomt de goot op van het bovenslagrad, dan valt het door een open klep in de cellen van het waterrad, dat in de molen het grote aswiel in beweging zet. Het heeft een eeuw geduurd, maar nu gebeurt het gewoon weer. Zelfs wordt er in de watermolen Kwadenoord-1 weer af en toe graan gemalen. Uit de Volkskrant, door Caspar Janssen. Lees onder de foto verder.

Herstel ‘watermolenlandschap’

Negen watermolens waren er in de 18de eeuw in het Renkums beekdal

Het was een moment om nooit te vergeten, in maart vorig jaar, het moment dat het water kwam, roept Harm Verbeek, de vrijwillige molenaar, boven het watergeruis uit. ‘We hebben hier staan juichen en springen.’ Het was al een jaar lang extreem nat, overal op de Veluwe begonnen beken weer te stromen, soms voor het eerst in tientallen jaren.

Ook hier, in het Renkums beekdal, was het sprengenstelsel nog intact, en in de evenwijdig lopende beek, even verderop, stroomde het water al volop. Pas toen de sprengkop van deze sprengenbeek, twee kilometer noordwaarts, was ontstopt, kwam het water ook hier opzetten. Twee dagen duurde het nog voordat het water in de Quadenoordse Molenbeek de molen bereikte, en toen was het feest.

Nu laat Harm Verbeek de molen af en toe weer draaien, onder grote publieke belangstelling.

In de rubriek Tussen horst en griend wandelt Caspar Janssen door het Nederlandse landschap en beschrijft dat aan de hand van het bijzondere vocabulaire dat daarbij hoort.

Negen watermolens waren er in de 18de eeuw in het Renkums beekdal, papiermolens vooral. Het is nu moeilijk voor te stellen, gezien het groene karakter van de omgeving, maar dit was toen ‘een industriegebied’, zegt John Smits, rentmeester van landgoed Quadenoord. Tweehonderd watermolens waren in gebruik op de Veluwe. Totdat waterkracht werd vervangen door stoommachines. In sommige molens werd vervolgens nog een tijdje graan gemalen. Deze watermolen, Kwadenoord-1, stopte als laatste in het Renkums beekdal, in 1921.

Het verval trad in, maar terwijl alle andere molens in het beekdal werden afgebroken, bleef deze molen nog bestaan. Bij de eigenaar van het landgoed bestond in de jaren negentig al de wens om de molen te restaureren. Uiteindelijk lukte het John Smits, met hulp van gemeente en provincie, om het benodigde geld voor de restauratie bij elkaar te krijgen. En in het voorjaar van 2022 werd de molen heropend.

Dat ook de waterkracht weer een rol zou gaan spelen had eigenlijk niemand gedacht. John Smits: ‘De meeste sprengenbeken stonden al tientallen jaren droog. Wij dachten allemaal: dat komt nooit meer goed. We waren al bezig met plannen om op een andere manier weer water in het bekenstelsel te krijgen. En toen werd het opeens heel nat, en kwam het water.’

Zo wordt het ‘watermolenlandschap’ beetje bij beetje hersteld. Wat daar ook in past, is dat er weer graan wordt verbouwd op het landgoed. Graan dat hier wordt gemalen. John Smits: ‘Biologische graanteelt, met vaak oude graansoorten, en akkerkruiden.’ Over systeemherstel gesproken. ‘Die veldjes dragen bij aan de biodiversiteit in dit natuurgebied, maar ook aan het herstel van dit landschap en de activiteiten die erbij horen. Landbouw en natuur gaan hier wel samen.’

Kom vooral langs!

De watermolen is in volle, functionerende glorie te bewonderen op ons landgoed en bevindt zich vlak achter Bassie bij de Beelden en de Beeldentuin. Neem vooral een kijkje en stuur watermolen@landgoedquadenoord.nl een bericht voor al je vragen!

This site is registered on wpml.org as a development site. Switch to a production site key to remove this banner.